Borsa için devre kesici terimi, ani ve aşırı fiyat dalgalanmalarını önlemek ve piyasa istikrarını korumak amacıyla kullanılan bir güvenlik mekanizmasını ifade eder. Borsada devre kesici, birçok farklı seviyede tetiklenebilir. Her seviye, belirli bir fiyat dalgalanması yüzdesini ya da puanını temsil eder. Örneğin, eğer bir hisse senedinin fiyatı çok hızlı bir şekilde belirli bir yüzde düşerse, devre kesici devreye girer. Bu noktada, ticaret askıya alınabilir ve belirli bir süre boyunca işlem yapılamaz. Bu süre zarfında piyasa katılımcılarına ve otomatik işlem algoritmalarına piyasanın durumunu değerlendirme ve gerektiğinde önlemler alabilme fırsatı verilir.
Devre kesici, piyasa manipülasyonunu engellemek ve panik satışlarını sınırlamak için önemlidir. Ayrıca, yatırımcıların duygusal kararlar almasını engellemeye yardımcı olur. Bu mekanizma, finansal piyasalarda düzen ve istikrar sağlayarak, yatırımcıların güvenini artırır ve piyasa bütünlüğünü korur.
Borsada Devre Kesici Neden Uygulanır?
Borsada devre kesici uygulanmasının nedenleri başlıca şunlardır:
- Yatırımcıların korunması.
- Güvenilirlik ve piyasa bütünlüğünün sağlanması.
- Aşırı volatiliteye karşı önlem almak.
- Otomatik işlem algoritmalarını kontrol etmek.
- Piyasa manipülasyonunu önlemek.
- Hızlı düşüşlerin etkilerini hafifletmek.
- Dengeyi korumak.
- Karar alma sürecine mola verme fırsatı vermek.
- Fiyatların dengesiz hale gelmesini engellemek.
- İşlem hacminin kontrol altında tutulması.
- Fiyat boşluklarını önlemek.
- Yatırımcıların güvenini artırmak.
- Ticaretin askıya alınmasına neden olan piyasa sıkıntılarını düzeltmek.
- Hızlı teknolojik ilerlemelere ayak uydurmak.
- Piyasa güvenliğini sağlamak.
Borsada Devre Kesici Ne Kadar Sürer?
Borsada devre kesicinin ne kadar süreceği, birçok faktöre bağlı olarak şekillenir. Devre kesici süreleri, piyasa koşulları ve oynaklık seviyelerine göre ayarlanır. Bu süreler, piyasa istikrarını korumak ve ani fiyat dalgalanmalarının olumsuz etkilerini sınırlamak amacıyla belirlenir. Devre kesiciler, belirli fiyat ve yüzde kayıplarına dayalı olarak farklı seviyelerde tetiklenebilir. Örneğin, bir hafif devre kesici, %7’lik bir düşüş sonrası 15 dakika süreyle işlem durdurma uygulayabilirken, daha büyük bir düşüş sonrası %20’lik bir kesici daha uzun bir süre olan 60 dakikalık işlem durdurma getirebilir.
Piyasa koşulları, devre kesicilerin ne kadar süreceğini belirler. Eğer piyasa durgunsa ve fiyatlar istikrarlı bir şekilde düşüyorsa, devre kesici süreleri daha kısa olabilir. Ancak hızlı ve aşırı dalgalanmalar durumunda, süreler daha uzun olabilir. Devre kesiciler, piyasa saatlerine göre değişebilir. İşlem saatleri dışında ya da açılışta, devre kesici süreleri farklılık gösterebilir. Özellikle piyasa açılışında ani hareketlerin sınırlanması amacıyla daha uzun süreli devre kesiciler kullanılabilir.
Piyasadaki katılımcıların türü ve sayısı, devre kesici sürelerini etkileyebilir. Özellikle otomatik işlem algoritmalarının etkisi göz önüne alınır. Büyük katılımcıların ya da otomatik işlem algoritmalarının hızlı tepkiler vermesi gereken durumlarda daha kısa süreli devre kesiciler uygulanabilir. Devre kesici süreleri, borsa otoriteleri ve regülatörler tarafından belirlenir. Bu kurumlar, piyasa koşullarını ve devre kesici uygulamalarını gözlemleyerek süreleri güncelleyebilirler.
Borsada Devre Kesici Uygulaması Ne Zaman ve Neden Ortaya Çıkmıştır?
Borsada devre kesici uygulaması, ani ve aşırı fiyat dalgalanmalarının önlenmesi ve piyasa istikrarının korunması amacıyla ortaya çıkmış bir güvenlik önlemidir. 1987’deki Büyük Çöküş, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki hisse senedi piyasasında büyük bir düşüşe neden olmuş ve dünya genelinde endişeye yol açmıştır. Bu olay, düşen borsa değerlerini sınırlamak ve panik satışları engellemek amacıyla borsada devre kesici uygulamalarının geliştirilmesine ivme kazandırmıştır. Bu uygulamalar, borsaların çeşitli seviyelerde işlemleri durdurmasını ve değerlendirmesini sağlayarak, piyasadaki hızlı ve aşırı hareketleri kontrol etmek için tasarlanmıştır.
Ayrıca Bakınız: Borsada Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir, Nasıl Olur?
Bir Yorum