Türk hukuk sistemi içinde çok sık karşılaşılan terimler arasında ceza muhakemesi ilk sırada yer almaktadır. Çeşitli davalar ile gündeme gelen ceza muhakemesi, soruşturma ve kovuşturma yapılması için ya da açılan bir davaya yargılama yapılması için aranan koşulları ifade etmektedir.
Ceza muhakemesi şatları, somut olayda mevcut bulunmadığı takdirde ceza muhakemesi yapılamamaktadır. Ceza muhakemesi şartları ve konuya ilişkin düzenlemeler ilgili kanun kapsamında belirtilmiştir. İzin, istem, mütalaa, başvuru, şikayet, dava süresi gibi unsurlar ceza muhakemesi şartları arasında yer almaktadır.
Ceza Muhakemesi Ne Demek?
Ceza muhakemesi veya ceza yargılaması, ceza hukuku içinde iddia, savunma ve yargılama sürecini ifade eden bir kavramdır. Maddi bir gerçeğe ulaşılması amacını ifade eder. Ceza muhakemesi süreci, kişi ya da kişilerin yapmış oldukları eylemin suç olduğuna dair görülen suç şüphesi ile başlamaktadır. Bu şüphe sonuçlanıncaya kadar devam etmektedir.
Söz konusu şartlar somut olayda mevcut olmaması halinde ceza muhakemesi yapılamamaktadır. Kısaca ceza muhakemesi şartları ise şunlardan oluşmaktadır:
- İzin
- İstem
- Mütalaa
- Başvuru
- Şikayet
- Dava Süresi
- Kesin Hüküm ve Derdest Dava Bulunmaması
- Ön Ödeme ve Uzlaştırmanın Gerçekleşmemesi
- Yeni Kanıt Bulunamaması
Birçok farklı muhakeme şartı bulunmaktadır. Şikayetin gerçekleşmiş olması koşulu; suça maruz kalan kişinin gördüğü zarar nedeni ile failin cezalandırılmasını istemesi durumu olarak ifade edilir. Suça maruz kalan kişinin 6 ay içinde şikayette bulunması gerekiyor.
Ceza Muhakemesi Genel İlkeleri Nelerdir?
Ceza muhakemesi kapsamında temel bazı ilkeler bulunmaktadır. Hukuka uygun olarak yargılama yapılması ve sürecin sonuçlanması için bu ilkelere ve şartlara ihtiyaç duyulur. Hukuki açıdan herhangi bir sorun yaşamamak adına bu tür detaylara dikkat edilmektedir.
Ceza muhakemesi genel ilkeleri ise kısaca şunlardır:
- Davasız yargılama olmaması,
- Ceza davasının kamusallığı,
- Maddi gerçeğe araştırma,
- Şüpheden sanık yararlanır ilkesi,
- Doğrudanlık ilkesi,
- Sözlülük – yazlılık ilkesi,
- Alenilik ilkesi,
- Kamu davasının mecburiliği ilkesi vb.
Ceza muhakemesi hukuku, suçun işlenip işlenmediği, işlenmiş ise failin belli olup olmaması, fail belli ise ceza alıp almayacağı ve ne ceza alacağına dair soruları inceleyen bir hukuk dalı olarak tanımlanır. Bu nedenle şartları ve ilkeleri önemlidir.
Ceza Muhakemesinde Kişiler Kimlerdir?
Ceza muhakemesi kapsamında kişiler birçok farklı şekilde tanımlanabilir. Suçun faili, mağduru, suçtan zarar göreni, tanığı, bilirkişisi, vekili ve yasal temsilcileri bu kapsamda yer almaktadır. Belirlenen tüm genel sürece kolluk kuvvetler, savcı, avukat, şüpheli, mağdur, tanık ve hakim gibi pek çok kişi dahil olmaktadır.
Olumlu ve Olumsuz Muhakeme Şartları Nelerdir?
Muhakemenin yapılması için olması gereken tüm şartlara olumlu muhakeme şartları denir. Hukuka uygun olarak muhakemenin yapılması için bulunmaması gereken şartlara ise olumsuz muhakeme şartları denmektedir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında, ceza muhakemesinin nasıl yapılacağı konusundaki kurallar ile bu sürece katılan kişilerin hak, yetki ve yükümlülükleri açıkça düzenlenmiştir. Bu kanuna göre şartlar ve yargılama süreci yapılabilmektedir.
Olumlu muhakeme şartları bir ceza davasının açılması ve yargılanması için aranan koşulları ifade eder. Bu şartlar dava koşullarını ve yargılama koşullarını kapsamaktadır. Dava koşullarının varlığı halinde herhangi bir suç hakkında dava açılması mümkündür. Suçun işlenmiş olması gibi unsurları oluşturmaktadır.
Ayrıca Bakınız: Faturaya Dayalı İcra Takibi Nasıl Yapılır?
Bir Yorum